Ít ai biết rằng, để có được cơ ngơi hơn 10.000 m2 trồng nấm, cùng những sản phẩm OCOP 3 sao, 4 sao trên vùng đất cát Chu Lai, Núi Thành, Quảng Nam, chàng trai Nguyễn Thanh Vũ, sinh năm 1982, đã rất nỗ lực khởi nghiệp để phát triển kinh tế, góp phần nâng cao đời sống cho mình và cho bà con trong vùng…
Bỏ sư phạm, bỏ IT để theo nấm
Sinh ra trong gia đình có 6 anh chị em, gia đình làm nông, với Vũ là đầy vất vả. Trải qua gian nan của gia đình, của người dân xứ cát này, Vũ tự tạo bệ phóng với ý tưởng khởi nghiệp sáng tạo, mang đến nhiều kết quả.
Học sư phạm để bớt gánh nặng cho gia đình, nhưng rồi cuộc đời cứ đẩy Vũ đi từ bất ngờ này tới bất ngờ khác. Không làm nghề dạy trẻ, Vũ tự học công nghệ thông tin để kiếm sống, rồi chuyển qua nghề xây dựng – những công việc tưởng chừng như chẳng ăn nhập với chàng trai này. Thu nhập tạm đủ để duy trì cuộc sống và giúp gia đình, nhưng từng ngày trôi qua, những ý tưởng cứ nảy sinh trong suy nghĩ của Vũ là không cam chịu phận nghèo.
Thế là Vũ dừng công việc IT, thôi làm nghề xây dựng để về quê nhà nơi vùng cát Tam Quang Núi Thành làm nông nghiệp. Bắt đầu với những hồ nuôi cá, nuôi tôm từ năm 2016, nhưng gặp thiên tai và thiếu kinh nghiệm khiến sự thành công không như mong đợi. Thế rồi khi địa phương bắt đầu thay đổi nhờ Chương trình Xây dựng nông thôn mới cùng những chính sách khuyến khích khởi nghiệp dành cho thanh niên, Vũ bắt đầu trồng nấm.
Được sự giúp đỡ của bạn bè từ nguồn vốn ban đầu, Vũ tự học, tự làm phôi để trồng nấm sò, nấm rơm, nấm hương rồi đến nấm linh chi, sau đó chế biến thành sản phẩm chất lượng cao đưa ra thị trường. Bắt đầu từ các loại nấm, Vũ đau đáu một ý tưởng phải làm sao có thêm sản phẩm khác mang lại nguồn lợi lớn.
Ban đầu một mình rồi Vũ phối hợp với mấy chục hộ trong xã tạo nên một vùng trồng nấm. Với kiến thức và kinh nghiệm trồng nấm tích lũy được, Vũ giúp nhiều gia đình phát triển kinh tế. Sau hai năm từ nguồn vốn hỗ trợ ban đầu của bạn bè, năm 2018, Vũ kết nối cùng nhiều hộ dân thành lập Hợp tác xã Nông nghiệp Hoàng Hải Tam Quang (HTX Hoàng Hải).
Từ khi thành lập HTX đến nay, Vũ có thêm ý tưởng phát triển sản phẩm, phát triển thị trường, đặc biệt phát triển thương hiệu, đem lại thành quả kinh tế cao cho xã viên và nông dân địa phương.
Vũ chia sẻ, mỗi năm HTX cung ứng hàng trăm ngàn phôi trồng nấm cho các hộ liên kết cũng như người dân trong vùng, sản lượng nấm các loại lên tới gần 28 tấn mỗi năm. Trong đó nổi bật là nấm linh chi, nấm sò, nấm hương chất lượng cao. Việc ứng dụng quy trình sản xuất khép kín từ nguyên liệu sản xuất giá thể, cấy phôi đến gieo trồng, chăm sóc, thu hoạch, chế biến, bao bì, nhãn mác, đóng gói, đặc biệt là xây dựng thương hiệu đã giúp các loại nấm của HTX Hoàng Hải tạo được vị thế trên thị trường.
Để đa dạng và tăng chất lượng sản phẩm, HTX ưu tiên đầu tư máy móc công nghệ hiện đại chế biến trà nấm linh chi túi lọc đóng hộp, nấm linh chi thái lát đóng gói hút chân không, rượu nấm linh chi, bột nấm linh chi. Trà linh chi, bột nấm hương của HTX Hoàng Hải bán ra thị trường được UBND tỉnh Quảng Nam công nhận là sản phẩm OCOP 4 sao, 3 sao. HTX còn liên kết với nông dân sản xuất, thu mua, chế biến nấm bào ngư cung ứng ra thị trường. Cùng với chú trọng chất lượng sản phẩm, HTX cung cấp đầy đủ thông tin trên sản phẩm, từ đó dễ dàng truy xuất nguồn gốc. Để mở rộng thị trường, HTX đa dạng các kênh bán hàng từ bán sỉ, lẻ, bán hàng trực tiếp và cung ứng qua thương mại điện tử.
Tinh dầu trầm hương được các nước Âu, Mỹ và các quốc gia Nam Á, Tây Á ưa chuộng với giá gần 3 tỷ đồng/lít, mang lại lợi ích kinh tế rất cao.
Trồng dó trầm chiết xuất tinh dầu
Vũ cùng các thành viên trong HTX đã trồng hơn 8.000 cây dó trầm, đến nay đã đến chu kỳ lấy trầm. Vũ cho biết, tinh dầu trầm hương được các nước Âu, Mỹ và các quốc gia Nam Á, Tây Á rất ưa chuộng. Có những loại tinh dầu trầm ở Việt Nam xuất sang các quốc gia này với giá gần 3 tỷ đồng/lít, mang lại lợi ích kinh tế rất cao. HTX Hoàng Hải đã sử dụng máy móc hiện đại chưng cất tinh dầu trầm trong 72 giờ đồng hồ, cho ra loại tinh dầu màu hổ phách với hương thơm đặc biệt của trầm hương, đã được ký kết hợp tác xuất khẩu chính ngạch. Cùng với tinh dầu trầm, trà túi lọc trầm hương cũng đã được xuất bán, được thị trường đánh giá cao.
Vũ chia sẻ, Việt Nam từng được đánh giá là xứ sở trầm hương, nhưng ngày nay loại cây này hầu như không còn trong tự nhiên vì bị khai thác tận diệt, nhưng việc trồng, chiết xuất tinh tinh dầu trầm đem lại giá trị kinh tế cao vẫn chưa được đầu tư nhiều. Từ những sản phẩm đã định hình trên thị trường như vừa kể, HTX của Vũ là một trong số những đơn vị tiêu biểu và có triển vọng sản xuất dược liệu, hương liệu. Nhờ lựa chọn mô hình phù hợp như xây dựng sản phẩm OCOP đạt 3-4 sao, sản xuất, kinh doanh gắn chuỗi giá trị sản phẩm nên HTX đã tạo dựng được thương hiệu, mở ra hướng đi đầy hứa hẹn. Đây cũng là động lực để HTX ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất một số loại sản phẩm cao cấp. HTX đã xây dựng website, kênh phân phối online, thiết lập hệ thống phân phối và đại lý tiêu thụ ở một số tỉnh – thành, đào tạo nhân lực có nghiệp vụ bán hàng và marketing. Cùng với đó, HTX của Vũ đã ký kết được nhiều đơn hàng lớn với giá cao, từ đó nâng giá thu mua nguyên liệu đối với các hộ liên kết.
Việt Nam được đánh giá là xứ xở trầm hương có giá trị hàng đầu quốc tế, tuy nhiên việc chiết xuất tinh dầu để mang tới sản phẩm có giá trị cao cả về kinh tế lẫn thương hiệu còn chưa được đầu tư nhiều
HTX Hoàng Hải được Liên minh HTX Quảng Nam tặng giấy khen vì đã có thành tích xuất sắc, đóng góp thiết thực vào quá trình đổi mới, phát triển kinh tế tập thể những năm 2020-2023, được UBND huyện Núi Thành tặng giấy khen vì là gương điển hình tiên tiến trong các phong trào thi đua yêu nước góp phần phát triển kinh tế – xã hội địa phương, năm 2023. HTX của Vũ đã đoạt giải C Hội thi HTX tiêu biểu khu vực miền Trung – Tây Nguyên 2022, cùng nhiều giấy khen, bằng khen khác.
Hiện nay Vũ liên kết mở trung tâm chăm sóc sức khỏe sử dụng sản phẩm từ trầm hương, nấm linh chi, đông trùng hạ thảo tự sản xuất. Vũ khao khát hệ sinh thái khởi nghiệp của mình và HTX Hoàng Hải phát triển, nhất là có vùng nguyên liệu ổn định, kiểm soát được quy trình sản xuất, sử dụng lao động tại chỗ, đảm bảo gia tăng giá trị, không ảnh hưởng xấu đến môi trường. Đặc biệt, Vũ đã định hướng sản phẩm sản xuất theo tiêu chuẩn VietGap, Global GAP, Organic, HACCP, ISO…
Hiện tại Vũ theo học ngành y đa khoa, và sắp tới sẽ theo học ngành đông y để có kiến thức chuyên môn sâu khi sử dụng những sản phẩm do mình và HTX làm ra.
Trong đôi mắt phía sau cặp kính cận của Vũ luôn ánh lên niềm hy vọng đổi thay cho vùng cát quê hương mình.
“HTX Hoàng Hải đã chọn hướng phát triển sản phẩm chế biến sâu, chú trọng đầu tư chất lượng và mẫu mã, tạo dựng được thương hiệu với những sản phẩm từ nấm linh chi, bào ngư, mộc nhĩ… mang lại lợi ích kinh tế cao. Hiện tại tỉnh Quảng Nam định hướng mở rộng các cơ sở công nghiệp nông thôn theo hướng bền vững. Ứng dụng máy móc mới của HTX Hoàng Hải đã khai thác hiệu quả hơn nguồn nguyên liệu dồi dào tại địa phương, giải quyết việc làm cho lao động, đóng góp vào phát triển kinh tế – xã hội trên địa bàn”.
Ông Ngô Đức An, Phó chủ tịch UBND huyện Núi Thành