Theo các chuyên gia Dragon Capital, ông Trump tái đắc cử sẽ có tác động mạnh mẽ đến nền kinh tế Việt Nam, đặc biệt là trong bối cảnh các thay đổi chính sách của Mỹ. Mặc dù điều này có thể mở ra cơ hội, nhưng cũng đặt ra không ít thách thức mà Việt Nam cần chuẩn bị đối phó, đặc biệt trong các lĩnh vực như thị trường chứng khoán và chiến lược phát triển dài hạn.
.png)
Trong ngắn hạn, Dragon Capital nhận định thị trường chứng khoán Việt Nam có thể sẽ chứng kiến sự gia tăng biến động. Dù vậy, các doanh nghiệp (DN) hiện tại không chịu quá nhiều ảnh hưởng từ những quyết sách của chính quyền mới.
Đặc biệt, nhóm DN xuất khẩu, mặc dù có thể chịu tác động trực tiếp từ các chính sách thương mại mới của Tổng thống Trump, vẫn chiếm tỷ trọng nhỏ trong VN-Index, vì vậy tác động đến toàn thị trường sẽ không đáng kể. Tâm lý nhà đầu tư trong nước, hiện nay, vẫn duy trì sự lạc quan về chính quyền mới, do đó, thị trường vẫn có xu hướng tích cực.
Về trung hạn, khi chính quyền của ông Trump đi vào hoạt động, sự biến động của thị trường có thể tiếp tục. Đặc biệt, nếu Mỹ tiếp tục thực hiện các chính sách bảo hộ thương mại, điều này có thể làm chậm lại hoạt động thương mại toàn cầu và gây áp lực lên lợi nhuận của các DN.
Trong kịch bản này, tốc độ tăng trưởng lợi nhuận DN tại Việt Nam có thể giảm từ mức hiện tại là 16 – 18% xuống còn 5 – 9%.
Tuy nhiên, một kịch bản tích cực hơn là các quốc gia hoặc sản phẩm bị ảnh hưởng bởi mức thuế mới có thể tạo cơ hội cho Việt Nam nhờ vào chênh lệch thuế quan với Trung Quốc.
Sự gia tăng các rào cản thương mại đối với Trung Quốc, quốc gia chiếm 32% sản lượng sản xuất toàn cầu, có thể mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong sản xuất và xuất khẩu, giống như những gì đã diễn ra trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump. Điều này sẽ thúc đẩy nỗ lực nội địa hóa của các nhà sản xuất trong nước, củng cố nền kinh tế thực và hỗ trợ sự phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam.
Trong giai đoạn từ năm 2017 đến 2019, trước khi đại dịch Covid-19 bùng phát, dưới thời ông Trump, các DN niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam đạt mức tăng trưởng lợi nhuận ròng ấn tượng lên đến 19,1%. Tuy nhiên, các chính sách khó đoán và những phát ngôn của ông Trump đã làm gia tăng độ biến động của thị trường. Dù vậy, VN-Index vẫn ghi nhận mức lợi nhuận kép hàng năm khoảng 15%, chỉ thấp hơn một chút so với mức tăng trưởng lợi nhuận DN. Hiện tại, triển vọng kinh tế và thương mại của Việt Nam vẫn khá tích cực nhờ định hướng tăng trưởng của Chính phủ, mở ra nhiều cơ hội hơn là rủi ro.
Mặc dù vậy, việc đồng USD mạnh lên có thể kéo dài sự rút vốn của nhà đầu tư nước ngoài tại các thị trường mới nổi, bao gồm Việt Nam, để chuyển sang các thị trường an toàn hơn như Mỹ. Điều này có thể dẫn đến chiết khấu về định giá đối với các thị trường mới nổi, làm lợi nhuận kỳ vọng của thị trường chứng khoán Việt Nam thấp hơn mức tăng trưởng lợi nhuận DN. Tuy nhiên, với P/E dự phóng của VN-Index năm 2024 chỉ ở mức 11,5 lần, thấp hơn nhiều so với mức trung bình 5 năm là 17,2 lần, khả năng giảm sâu nữa là không cao.
Trước những rủi ro tiềm ẩn này, Việt Nam cần có những biện pháp chủ động để bảo vệ lợi ích kinh tế và giải quyết những lo ngại từ phía Mỹ. Một trong những bước đi quan trọng là thu hẹp thặng dư thương mại với Mỹ. Việt Nam có thể mở rộng nhập khẩu từ Mỹ, đặc biệt là các mặt hàng như máy bay, khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG) và các dịch vụ khác.
Trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, Việt Nam và Mỹ đã có nhiều cuộc thảo luận về việc nhập khẩu năng lượng, đặc biệt là LNG. Ông Trump tái đắc cử, áp lực từ bên ngoài có thể gia tăng, buộc Việt Nam phải hoàn thiện các khung pháp lý còn thiếu và đẩy mạnh việc tích hợp LNG vào danh mục năng lượng quốc gia.
Bên cạnh đó, Việt Nam cũng cần xem xét việc áp thuế cho các sản phẩm nhập khẩu từ Trung Quốc. Hiện tại, Việt Nam đang tiến hành điều tra chống bán phá giá đối với thép cán nóng (HRC) và thép mạ nhập khẩu từ Trung Quốc và Hàn Quốc, với khả năng áp thuế lên các sản phẩm này vào đầu năm 2025. Điều này không chỉ giúp bảo vệ ngành thép trong nước mà còn khẳng định lập trường của Việt Nam trong việc giảm thiểu rủi ro trở thành trung tâm trung chuyển các sản phẩm thép.
Ngoài ra, việc đàm phán các hiệp định thương mại song phương có thể tạo ra cơ chế chính thức để giải quyết các tranh chấp thương mại và bảo vệ lợi ích của Việt Nam, nhất là trong bối cảnh chính sách bảo hộ thương mại từ Mỹ. Những hiệp định này có thể bao gồm các cam kết về quy tắc xuất xứ và tỷ lệ nội địa hóa trong các ngành xuất khẩu chủ lực, giúp Việt Nam tránh được các biện pháp phòng vệ thương mại nghiêm ngặt.
Về dài hạn, theo Dragon Capital, nếu chính quyền Trump gia tăng các rào cản thương mại đối với Trung Quốc, Việt Nam có thể hưởng lợi nhờ vào sự chuyển dịch chuỗi cung ứng và sản xuất toàn cầu. Tuy nhiên, cơ hội này cũng sẽ đi kèm với sự giám sát nghiêm ngặt hơn đối với các sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam. Điều này có thể tạo ra những thách thức đối với các DN FDI có liên kết với Trung Quốc. Dù vậy, Việt Nam có thể tận dụng kinh nghiệm từ các thách thức tương tự trong quá khứ để thực hiện các bước phòng ngừa và cải thiện chính sách nội địa.
Tóm lại, dù tác động ngắn hạn mang lại một số thách thức đối với Việt Nam, nhưng về dài hạn, cơ hội mở rộng thị phần xuất khẩu và thu hút các dòng vốn đầu tư mới vẫn hiện hữu. Chính phủ Việt Nam cần phải duy trì sự chủ động trong việc xây dựng các chính sách phù hợp để bảo vệ và phát triển nền kinh tế, đặc biệt là trong bối cảnh các biến động từ chính sách của Mỹ vẫn sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến khu vực và toàn cầu.