Đây là kế hoạch triển khai thực hiện các biện pháp giảm phát thải khí nhà kính (KNK) trong lĩnh vực giao thông vận tải đáp ứng mục tiêu giảm phát thải KNK theo “Đóng góp không điều kiện” trong Đóng góp quốc gia tự quyết định (NDC) của Việt Nam.
Theo đó, Bộ Giao thông vận tải đặt mục tiêu giảm 3,4 triệu tấn CO2tđ vào năm 2025; giảm 10,61 triệu tấn CO2tđ vào năm 2030; và tổng cộng giảm 45,62 triệu tấn CO2tđ trong giai đoạn đến năm 2030.
Để thực hiện mục tiêu này, Bộ Giao thông vận tải đề ra các biện pháp và lộ trình thực hiện. Trong đó, giới hạn mức tiêu thụ nhiên liệu đối với xe cơ giới sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới, đến năm 2030 đảm bảo 100% xe máy đạt định mức tiêu thụ nhiên liệu 2,3 lít/100km. 100% ô tô con sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới bán ra đạt định mức tiêu thụ nhiên liệu: ô tô con dung tích động cơ <1400cc đạt 4,7 lít, >2000cc đạt 6,4 lít/100km. Tỷ lệ áp dụng cho phương tiện mới lần lượt là 30% vào năm 2027, 50% vào năm 2028, 75% vào năm 2029 và 100% vào năm 2030.
Cùng với đó, Bộ còn đề ra biện pháp chuyển đổi phương thức vận tải hành khách từ sử dụng phương tiện cá nhân sang sử dụng phương tiện giao thông công cộng, đạt tỷ lệ đảm nhận của vận tải hành khách công cộng tại Hà Nội là 45 – 50%, TP.HCM 25%, Đà Nẵng đạt 25 – 35%, Cần Thơ 20%, Hải Phòng 10 – 15%, đô thị loại I đạt ít nhất 5%.
Đến năm 2030, dự kiến sẽ có một tuyến xe buýt nhanh (BRT) hoạt động tại Hà Nội, 2 tuyết BRT/buýt chất lượng cao tại TP.HCM và một tuyến BRT/buýt chất lượng cao tại Đà Nẵng. Riêng đường sắt đô thị, ngoài tuyến đường sắt đô số 2A Cát Linh – Hà Đông ở Hà Nội, dự kiến đến cuối năm 2024 sẽ có thêm đoạn trên cao của Tuyến số 3 Nhổn – Ga Hà Nội và tuyến metro số 1 Bến Thành – Suối Tiên ở TP.HCM sẽ đi vào vận hành từ quý IV/2024.
Bộ Giao thông vận tải cũng sẽ chuyển đổi phương thức vận tải từ đường bộ sang đường sắt theo lộ trình và thời gian thực hiện giai đoạn 2024 – 2030, gồm cải tạo, nâng cấp các tuyến đường sắt hiện có để khai thác hiệu quả, kết nối thông suốt tuyến đường sắt liên vận quốc tế.
Trong đó ưu tiên tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc Nam, các tuyến kết nối cảng biển cửa ngõ quốc tế, sân bay quốc tế, đường sắt đầu mối tại thành phố lớn, và nghiên cứu triển khai tuyến đường sắt TP.HCM – Cần Thơ. Đảm bảo đến năm 2030, khối lượng vận chuyển hàng hóa đạt 11,8 triệu tấn, chiếm thị phần khoảng 0,27%; khối lượng luân chuyển hàng hóa đạt 7,35 tỷ tấn.km, chiếm thị phần khoảng 1,38%.
Ngoài ra, Bộ Giao thông vận tải đặt mục tiêu chuyển đổi phương thức vận tải từ đường bộ sang đường thủy nội địa và đường ven biển, đảm bảo đến năm 2030, khối lượng vận chuyển hàng hóa đạt khoảng 715 triệu tấn, khối lượng luân chuyển hàng hóa đạt khoảng 150 tỷ tấn.km. Bộ cũng sẽ khuyến khích sử dụng xe buýt CNG tại Hà Nội và TP.HCM, tăng hệ số tải của ô tô tải, khuyến khích sử dụng nhiên liệu sinh học, xe máy điện, ô tô điện và xe buýt điện.
Hiện Bộ Giao thông vận tải đã giao nhiệm vụ cụ cho các cục, vụ, đơn vị chuyên ngành thực hiện các giải pháp trên cơ sở nghiên cứu, đề xuất huy động nguồn lực từ ngân sách Nhà nước, các nguồn vốn xã hội hóa và các nguồn vốn hợp pháp khác, để trình Bộ Giao thông vận tải phê duyệt trong giai đoạn từ năm 2024 – 2030.
Theo thống kê của Bộ Giao thông vận tải, từ năm 2014 – 2021, 5 lĩnh vực đường bộ, đường sắt, đường thủy nội địa, hàng không và hàng hải, ngành giao thông vận tải đã phát thải hơn 44,2 triệu tấn CO2tđ. Dựa trên các dữ liệu đầu vào, kết quả ước tính lượng phát thải khí nhà kính theo kịch bản BAU của ngành giao thông vận tải được dự báo sẽ tăng trung bình 6 – 7%/năm, đạt gần 90 triệu tấn CO2tđ vào năm 2030.